Πέμπτη 10 Απριλίου 2014

Στο παρακάτω βίντεο παρακολουθούμε τον κ. Γιώργο Βαγιάκα από τα Βασιλικά της Λέσβου κατά την "πελέκηση" ενός πεύκου. Η περίοδος του "πελεκήματος" ξεκινά περί τα μέσα Απριλίου και ολοκληρώνεται Οκτώβριο. Τον Νοέμβριο γίνεται η συλλογή της ρητίνης και η παράδοσή τους στους αρμόδιους φορείς.
Το πεύκο "πληγώνεται" επανειλημμένα (κάθε είκοσι μέρες περίπου)  για να εκχύσει το πολύτιμο δάκρυ του, το οποίο συλλέγεται σε ειδικές πλαστικές σακούλες, που έχουν τοποθετηθεί στο δέντρο για να του το κλέψουν...
Παλαιότερα, στη θέση της βιομηχανικής σακούλας τοποθετούνταν ειδικό τσίγκινο δοχείο συλλογής, το οποίο ακόμη και σήμερα "στολίζει" τους κορμούς των καταπληγωμένων πεύκων. Η ρητίνη μετά τη συλλογή τοποθετούνταν, για να διατηρεί την υγρασία της, σε ειδικές στέρνες, τις "χαβούζες".
Οι ρητινοσυλλέκτες συνήθιζαν να μένουν στο δάσος όλο το καλοκαίρι μαζί με τις οικογένειές τους και προέβαιναν στη συλλογή φορώντας ειδικά παπούτσια, τα "τσόκαρα".
Ο πατήρ Ευστράτιος Κακάμπουρας, εφημέριος Αμπελικού, με πολύ μεράκι έχει αναβιώσει στο λαογραφικό μουσείο Αμπελικού, αλλά και στο πάρκο ρητίνης, όλη τη διαδικασία συλλογής, επεξεργασίας και πώλησης της ρητίνης.






Πέμπτη 6 Μαρτίου 2014

Εγκυκλοπαιδικά για το ρετσίνι

Η ρητίνη είναι ένα παχύρρευστο, άχρωμο υγρό που εκκρίνεται  από ορισμένα είδη κωνοφόρων δέντρων (κυρίως πεύκων) όταν πληγωθούν. Η ροή της ρητίνης γίνεται από ρητινοφόρους αγωγούς. Σε μια τομή ξύλου, οι αγωγοί αυτοί φαίνονται με γυμνό μάτι ή με φακό. Η ρητίνη προστατεύει το δέντρο από προσβολές υγρασίας, σήψης και ξηροφθόρων εντόμων. 


Χρήσεις ρητίνης 

Η χρήση και η παραγωγή της ρητίνης είναι γνωστή στον άνθρωπο από την αρχαιότητα. Οι αρχαίοι λαοί, όπως οι Κινέζοι, Ιάπωνες και οι Αιγύπτιοι χρησιμοποιούσαν την ρητίνη για την παραγωγή λάκας και βερνικιών. Είναι επίσης γνωστή η χρήση της στην στεγανοποίηση των ξύλινων πλοίων, την παρασκευή του υγρού πυρός (εύφλεκτης πολεμικής ύλης) αλλά και στην παραγωγή της ρετσίνας και έμπλαστρων για ιατρικούς σκοπούς. Σήμερα χρησιμοποιείται ως πρώτη ύλη παραγωγής ποικιλίας βιομηχανικών προϊόντων.
Το τερεβινθέλαιο: (κοινώς νέφτι) το υγρό απόσταγμα της ρητίνης χρησιμοποιείται κυρίως ως διαλυτικό στην παρασκευή χρωμάτων, αρωμάτων, καλλυντικών, φαρμάκων, κ.τ.λ.
Το κολοφώνιο: το στερεό απόσταγμα της ρητίνης χρησιμοποιείται στην τυπογραφία, υφαντουργία, μεταλλουργεία, καθώς και στην παρασκευή ποικιλίας προϊόντων όπως αντιδιαβρωτικά, αρωματικά κεριά, αδιάβροχα υλικά, τεχνικά δόντια, έμπλαστρα, συντηρητικά, προσθετικά γεύσεις, χρώματα, φάρμακα, χαρτόκολλες, διάφορα γαλακτώματα, τσίχλες κ.τ.λ.  
ΠΟΙΚΙΛΕΙΕΣ ΠΕΥΚΩΝ
Η Λεσβος καλύπτεται σε μεγάλο βαθμό απο δάση κωνοφόρων και συγκεκριμένα τραχείας πεύκης (Pinus brutia). Απο την τουρκική λέξη για το πεύκo cam (τσαμ) έχει πάρει και την ονομασία του: το τσαμλίκι. Στη Λέσβο μπορεί κανείς να συναντήσει και τα είδη Pinus halepensis - Χαλέπειος πεύκη, Pinus Pinea- Κουκούναρια τα οποία έχει φυτεύσει ο άνθρωπος  και, πράγμα σπάνιο για το νησί, την Pinus nigra, τη Μαύρη Πεύκη στην περιοχή των Χιδύρων.